Bir Fotoğrafın Anlattıkları: Mimar Kemaleddin ve Dr. Rıfat Osman Bey
Mimar Kemaleddin ile Dr. Rıfat Osman Bey, ilk kez Edirne’de bir araya gelmişlerdir. Görüşmelerinin nedeni ise şöyledir:
1913’te, Bulgarların Trakya’da yaptığı tahribatın boyutlarını tespit etmek amacıyla, Evkaf (Vakıflar) Bakanlığı tarafından görevlendirilen üstat Mimar Kemaleddin ve yardımcısı Mimar Talat Bey, Edirne’ye gelirler.
Bu sırada Edirne Valisi, Balkan Savaşı’ndan sonra ikinci kez Edirne’ye atanan Hacı Adil Bey’dir.
Mimar Kemaleddin Bey, Vali Hacı Adil Bey’den kuşatma savaşına katılmış biriyle görüşmek istediğini belirtince, vali şu cevabı verir:
Sizi görüştüreceğim kişi hem kuşatmada bulunmuş hem de Edirne’nin tarihini yazmak için çok gezmiş, çok görmüş ve çok okumuştur. Ümit ederim ki, savaş sırasında da gezmiş, görmüş ve yazmıştır.
Vali Hacı Adil Bey’in aracılığıyla Dr. Rıfat Osman Bey’le tanışan Mimar Kemaleddin Bey, onunla birlikte Edirne’deki vakıf eserlerini incelemiştir.
İşte bu fotoğrafı da (Resim: 1), Mimar Kemaleddin Bey, Dr. Rıfat Osman Bey’e hatıra olarak o dönemde vermiştir.
Fotoğraf, 1927 yılında, Milli Mecmua’nın 92. sayısında1 yayımlanan Dr. Rıfat Osman Bey’in “Edirne Nehirleri” başlıklı makalesinde yer almıştır.
Dr. Rıfat Osman Bey, resmin altına şu açıklamayı düşmüştür:
Yayınladığımız bu resim, kıymetli bir hatıra olup, 1913’te Edirne’nin geri alınmasını takiben, Bulgarlar tarafından vakıf eserlerinde yapılan tahribatı incelemek ve onarım keşifnamelerini düzenlemek amacıyla Evkaf Bakanlığı (Vakıflar Bakanlığı) tarafından görevlendirilen Mimar Kemaleddin ve yardımcısı Mimar Talat Bey, Babaeski’de, Cedit Ali Paşa Köprüsü üzerinde görüntülenmektedir.
Fotoğrafta görülen minaresiz cami, Mimar Sinan eseri Cedit Ali Paşa Camii2 olup, şaheser niteliğindeki minaresi savaş sırasında yıkılmıştır.
Talat Bey merhumdan, minarenin acilen inşa edilmesi gerektiğini ve bunun için on beş bin liradan fazla bir harcama yapılacağını öğrenmiştim.”
Dr. Rıfat Osman Bey, köprü ile ilgili olarak da şu bilgileri verir:
Edirne’de, Yıldırım Köprüsü’nün Yıldırım Camii tarafındaki girişinde bulunan başlıklı taş sütunlara, 1549’da Babaeski’de Cedit Ali Paşa tarafından Mimar Sinan’a yaptırılan Cedit Ali Paşa Camii yakınındaki köprünün ortasındaki balkonda rastlanılır.
Mimar Kemaleddin Bey, merhum Sinan’ın bu başlıklarını çok severdi. Galiba eserin yapımcısının bir vezir olduğuna işaret etmek amacıyla, vezirlerin başlıklarına benzer bir şekilde yapılmıştır, derdi.
Mimar Kemaleddin Bey’le tanışmaktan büyük mutluluk duyan Dr. Rıfat Osman Bey, ondan çok şey öğrendiğini ifade etmiştir. Ancak bir daha görüşemediklerine üzülerek, bu buluşmalarının ilk ve son olduğunu belirtmiştir.
Kaynaklar
- Tosyavizade Dr. Rıfat Osman Bey, Edirne Nehirleri-6, Milli Mecmua, Yıl: 4, No: 92, Cilt: 8, 1927, s. 1484-1488.
- Kazancıgil, R., Gökçe, N.; Tosyavizade Dr. Rıfat Osman’ın Kaleminden Edirne, Edirne, 2013, s. 96.
- Trakya Gezi - Babaeski Köprüsü (Erişim: 7 Şubat 2025).
Notlar
- Milli Mecmua: Cumhuriyetin ilanından hemen sonra, 1 Kasım 1923’te yayınlanmaya başlamış, her ayın birinci ve on beşinci günleri yayımlanan, edebiyat, tarih, kültür, iktisat ve görsel içerik barındıran bir dergidir. Yazarları arasında Tosyavizade Dr. Rıfat Osman Bey ve Ord. Prof. Dr. A. Süheyl Ünver de bulunmaktadır.↩
- Cedit Ali Paşa tarafından 1555’te yaptırılmış olan Babaeski Cedit Ali Paşa Camii, halk arasında Eski Camii olarak adlandırılmaktadır.↩
