Edirne Belediye Hastanesi Eczanesi

Özet

Edirne Belediye Hastanesi Eczanesi

Edirne Belediye Hastanesi Eczanesi 1866 yılında kurulmuş ve üç eczacı ile 24 saat hizmet vermeye başlamıştır. 1929 yılında İl Özel İdaresine devredilen hastane Edirne Memleket Hastanesi adını almıştır. 1931 yılında hastane kadrosunda 75 lira maaşlı bir eczacı ve bir de 30 lira maaşlı eczacı yardımcısı bulunmaktadır. Hastanenin son eczacısı Cavide Somersan 1944 yılında İstanbul’a atandıktan sonra, 1947’ye kadar hastane eczacısız kalmıştır. Hastane, 1947 yılında Sağlık Bakanlığına devredilmiş ve Edirne Devlet Hastanesi adını almıştır. Aynı yıl Eczacı Perihan Nurışık göreve başlamıştır. Nurışık aynı zamanda Edirne’nin ilk kadın özel eczane sahibidir.

Anahtar kelimeler: Eczahane, Eczacı, Edirne, Hastane

Summary

Drug Store Of Edirne Municipal Hospital

Edirne Belediye Hastanesi (Edirne Municipal Hospital) and it’s drug store were founded in 1866. The drug store was started to work round-the-clock with three pharmacists. In 1929, the hospital was conveyed to Provincial Private Administration and named Edirne Memleket Hastanesi (Edirne Country Hospital). In 1931, there was a pharmacist with 75 lira salary and a assistant pharmacist with 30 lira salary at hospital. Cavide Somersan was the last pharmacist of the hospital. After her assignment to İstanbul, the hospital maintained without a pharmacist. In 1947, the hospital conveyed to Ministery of Health and named Edirne Devlet Hastanesi (Edirne State Hospital). Perihan Nurışık was the first pharmacist of Edirne devlet hastanesi. Nurışık also became the first woman private pharmacy owner of Edirne.

Keywords: Pharmacy, pharmacist, Edirne, hospital.

Giriş

HASTANE:

Edirne Gurebba Hastanesi adı da verilen, Edirne Belediye Hastanesi, Edirne’nin birinci Rus işgalinden sonra, 1866 yılında Sultan Selim Camii yakınında Kırlangıç Bayırı ile Taftin Ağa sokağı arasında yaptırılmıştır. Edirne Belediyesi ve Edirne halkının katkılarıyla kurulmuş bir belde hastanesidir.

Edirne’nin 1879 yılında Ruslar tarafından ikinci kez işgal edilmesinden sonra ve 1884 yılında çıkan yangında harap hale gelmiş olan hastane, tamir edilerek yeniden hizmete açılmıştır.

Hastaneye, 1908 yılında Sultan V. Mehmet Reşat’ın emri ile dâhiliye, cerrahi ve intaniye bölümlerinden oluşan Reşadiye pavyonu yaptırılmış. Balkan Savaşından sonra da büyük bir salgın hastalıklar pavyonu eklenmiştir (1-4).

ECZANESİ:

Hastanenin, gece gündüz yirmi dört saat halka hizmet veren bir eczanesi bulunmakta idi. İlacın yanında bütün aşıların da satıldığı bu eczaneden, fakir hastalar da ilaçlarını ücretsiz alabiliyorlardı (4-6). Hastalarının gerçekten muhtaç, ilacı alamayacak durumda oldukları araştırılarak tespit edilenlere hastane eczanesinden ücretsiz ilaç veriliyordu.

Sadece yatan hastalar değil, poliklinikte ayakta tedavi gören hastalar da ilaçlarını eczaneden temin edebiliyorlardı. Gerek yatarak, gerekse ayakta tedavi gören fakir hastalara verilen ilaçların, kayıtları tutuluyordu. Her ayın sonunda düzenlenen bir raporla, eczaneden tahsisi edilen reçete sayıları Sağlık Müfettişliğine bildiriliyordu. Bu raporlar, daha sonra Edirne Vilayeti’nin yayın organı olan Edirne gazetesinde de yayınlanmakta idi.

Şöyle ki:

23.3.1893 tarihli Edirne gazetesinde yayınlanmış olan (Gurebba) Belediye Hastanesi ile ilgili bir istatistikte “1892 yılı Şubat Ayı içerisinde Gurebba Hastanesi polikliniklerine 680 hasta başvurmuş. Belediye Hekimleri tarafından muayene ve tedavileri yapılan bu hastalardan, yapılan araştırma sonucunda fakir oldukları tespit edilenlere, adı geçen hastanenin eczanesinden toplam 246 adet reçete karşısında ilaçların verilmiş olduğu (7)”

Edirne gazetesinin 8.02.1902 tarihli nüshasında ise; "1901 yılı ocak ayı içerisinde dışardan hastaneye müracaat eden fakir hastalar için hastane eczanesinden 826 adet reçete ile 1130 tertip ilaç alınmış” olduğu yazılmaktadır (8).

16.08.1901 tarihli Edirne gazetesinde yayınlanan hastane ile ilgili bir başka yazıda ise; “Haziran ayı içersinde Gurebâ Hastanesi’ne müracaat eden on beş fakir çocuğa çiçek aşısı yapılmıştır” denmektedir (9) .

Belediye Hastanesi’nde Görev yapan Eczacılar:

Edirne Vilayet Salnamelerini incelediğimizde, hastanenin 1871-1874 yılları arasında kadrolu bir eczacısının bulunmadığını görürüz (10). Tabloda da görüldüğü gibi Edirne Belediye Hastanesi’nde 1883 yılında bir eczacı görev yaparken, 1885-1887 yıllarında ise, birinci ve ikinci eczacı olarak iki eczacının görev yaptığını, 1890,1892,1897 yıllarında hastanede tek eczacı görev yaparken, 1901 yılında eczacı sayısı ikiye çıkmış ayrıca havancı denilen, bir eczacı yardımcısı hastane kadrosuna eklenmiştir.

MEMLEKET HASTANESİ DÖNEMİ

Hastane, Cumhuriyetin ilk yıllarında çalışmalarını, ekonomik sıkıntılar nedeniyle, kuruluş yıllardaki gibi verimli bir şekilde sürdürememiş. Belediye bütçesinden ayrılan ödenekte hastanenin ihtiyaçlarını karşılamaya yeterli gelmeyince, hastane giderleri, belediye bütçesi ile İl Özel İdare bütçesinden ortak karşılanmaya çalışılmış. Fakat bu da yeterli olmamıştır.

1925 yılı Vilayet bütçesi hazırlanırken hastane, otuz yataklı olarak kabul edilmiş, İl Özel İdare bütçesinden hastaneye üç bin lira ödenek ayrılmışsa da, hastane giderlerini karşılamakta yetersiz kalmıştır. Hastanenin, İl Özel İdaresi’ne devri gerekli olmuştur (11).

4 Nisan 1929 Pazartesi günü Vilayet Umumi Meclisi’nin 7. toplantısında alınan karar ile hastane (100) yüz sene süreyle İl Özel İdaresi’ne devredilmiş. Hastane, “Edirne Memleket Hastanesi” adını almıştır. 1929 yılı Edirne vilayet bütçesi hazırlanırken, hastane giderleri için 4000 lira ödenek konmuştur.

1930 yılı İl Özel İdare bütçesi hazırlanırken Hastane elli yataklı olarak kabul edilmiş, görevli personel giderleri için de bütçeye 2124 lira ödenek konmuştur.

1931 yıllı bütçesinde ise, Eczacının maaşı 75 lira, Eczacı yardımcısının ise 30 lira olarak kabul edilmiştir (12).

Yıllar sonra 1947 yılında Edirne Devlet Hastanesi’ne eczacı olarak atanan Ecz. Perihan Nurışık bu hastanenin eczanesi için “Hastaneye kapıdan girince, sağ tarafta başhekim odası, sol tarafta idari odaları vardı. Kemerli bir taş yapı idi. Orada büyük bir bahçeye çıkılıyordu. İlk rastlanan eski ve güzel bir eczane idi. İki bölümden oluşuyordu. Ön kısmı oturma ve dolaplar bölümü, tavanı sarkan üzüm salkımları yapılmış, alçıdan bir bölümdü. Çok güzeldi.

İkinci kısım, ilaçların yapılacağı yer olan geniş bir laboratuvardı. Bahçede pavyonlar ayrı ayrı idi. Dahiliye ve Kadın doğum (Nisaiye) aşağı bölümde ayrı. Cerrahi kısmı yukarıda ayrı bir bölümde. Ayrıca mutfak, terzihane gibi müştemilatı vardı. ” diyecektir (4).

1928-1946 tarihleri arasında Edirne Memleket Hastanesi’nde Eczacı Osman Nuri Efendi, Eczacı İbrahim Şevki Ahmet “Ünalan”, Eczacı Razi Demiray, Eczacı Cavide Somersan (1944 yılında İstanbul’a Cerrahpaşa Hastanesine atanmıştır) görev yapmıştır (13).

Restore

Hastane, 1940’lı yıllarda, 1930’lu yıllardaki gibi verimli çalışma sergileyememiş. Görevli hekimlerin bazıları emekli olarak, bazıları da başka yerlere tayin edilerek ayrılmışlardır.

Doktorsuz ve eczacısız kalan bu hastaneye bir askeri hekim olan Dr. Tevfik Zarakol ve Dr. Mustafa Cengiz boş kaldıkça hastaların vizitelerini yapmaya ve poliklinik muayenelerini idare etmeye gayret göstermişlerdir (14).

Doktorsuzluk ve yapı itibarı ile kötü duruma düşen ve hastalara faydalı olmaktan uzak bir durumda olan hastanenin, Sağlık Bakanlığı tarafından, Numune Hastanesi olarak yeniden kurulması kararlaştırılmış (15).

1946 yılı başlangıcından itibaren genel idare bütçesine alınıp, Sağlık Sosyal Yardım Bakanlığına bağlanarak Edirne Devlet Hastanesi adını almış (16). 1947 yılında hastaneye daha sonra serbest eczacı olarak uzun yıllar Edirne’ye hizmet vermiş olan Eczacı Perihan Nurışık atanmıştır.

Restore

Kaynaklar

1. Tosyavizade R O., Edirne Rehnüması, Edirne, Vilayet Matbaası,1920, s: 63-88
2. Kazancıgil R.; Ahmet Badi Efendi Riyaz-i Belde-i Edirne C:I, İstanbul, Acar matbaacılık, Edirne Valiliği yayınları No:13, Edirne Kültür Müdürlüğü yayınları No:9, 2000, s: 270
3. Gökçe N., Edirne Belediye Hastanesi’nin Tarihi Üzerine: Hastane İle İlgili Olarak Edirne Gazetesinde Yayınlanan Belgeler, “ Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi”, Cilt:21, Yıl:2004, Sayı:1-3, sayfa:36-41.
4. Eczacı Perihan Nurışık’la 01 Şubat 2008 tarihinde Dr.Saadet Yardım’ın evinde saat 14.00’te yapılan görüşme
5. Edirne “gazetesi” H.26 Recep 1319/M.8 Kasım 1901
6. Edirne “gazetesi” H. 15. Ramazan 1319 /M. 26 Aralık 1901
7. Edirne “gazetesi” H.5 Ramazan 1310/M.23 Mart 1893
8. Edirne “gazetesi”, H. 19.Zilkade.1319/M.27 Şubat 1893
9. Edirne “gazetesi”, H.1 Cemâziyelevvel 1319 /M. 16 Ağustos 1901
10. 1870-1874-1883, 1885,1887, 1890,1892,1897,1901 yıllarına ait Edirne Vilayet Salnameleri
11. Gökçe N.; “Edirne Belediye Hastanesi’nin Cumhuriyet Dönemindeki Durumu” Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, Cilt:22, Yıl:2005, Sayı:1
12. T.C. Edirne Vilayeti Umumi Meclisi Müzakeratı Zabıtnamesi - 1929 Edirne, Vilayeti Matbaası, s:11,12, 43-76
13. Kazancıgil R, Gökçe N,Bilar E; Edirne’nin Sağlık ve Sosyal Yardım Tarihi (1361-2008),C:II, Trakya Üniversitesi Yayınları, Edirne-2009,s:77
14. Edirne Postası 20.02.1946
15. Edirne Postası 20.12.1945
16. Edirne Postası 12.01.1946