Tarihi Edirne Evlerinde Avlular
Avlular, Tarihi Edirne evlerinin harem ve selamlık bölümlerinde, büyük kapıların açıldığı bahçe kısımlarıdır.
Kaleiçi konaklarında, vezirler ve devlet büyüklerine ait konaklarda kapıların geniş avlulara açıldığını görürüz.
Avlular, evin özenle yapılmış bir bölümüdür. Ağır kanatlı kapılar açıldığında, genellikle mermer döşeli bir meydana girilirdi.
Avluların uygun bir yerine genelde zarif çeşmeler konulmuştur. Bu çeşmelerin üzerindeki tarih levhalarında, ev sahibinin ismi ve evin yapılış tarihi yazılıdır.1
Bazı büyük evlerde, selamlık kapılarının büyük kanatlarının alt kısımlarında, sadece bir insanın eğilerek geçebileceği küçük kapılar vardır. Bunlara "yelkovan" denir. Çalışanlar ve bazı misafirler, bu küçük kapılardan girip çıkarlardı.
Bu tür evlerde, günlük misafirler avluda ve birinci katta ağırlanırdı. Daha önemli misafirler, üst kattaki odalarda kabul edilirdi. Hizmetlilerin ve çırakların odaları ise zemin kattaydı.
Bazı evlerin avlularının ortasında küçük şık havuzlar ve üzerinde kokulu çiçekler veya asmalarla donanmış çardaklar bulunur.
Bu avlularda ve taşlıklarda, çardakların ortasında altı veya yedi kandilli bir fener bulunur. Bu fenerler yazlık divanhanelere de asılırdı. Dr. Rıfat Osman Bey, divanhanelerde asılı olan bu fenerleri gördüğünü belirtmiştir.
Kaynaklar
- Dr.Rıfat Osman’a göre, Edirne Evleri ve Konakları, Sunan; Ord.Prof.Dr.A.Süheyl Ünver, İstanbul,1983,
- Tosyavizade Dr.Rıfat Osman; Edirne’de Yirmibeş Yıl.
- Kazancıgil R, Gökçe N, Tosyavizade Dr. Rıfat Osman’ın Kaleminden Edirne, “Edirne Abideleri Edirne’de Türk Evleri I-V”, Edirne,2013
Notlar
- Necmi İğe Evi: Konak, 18. Yüzyıl yapısıdır. Edirne’nin günümüze ulaşan en eski sivil mimarlık örneğidir. Trakya Kalkınma Ajansı tarafından restore edilen konak, Necmi İğe Evi Etnografya Müzesi olarak düzenlenmiş. 4 Temmuz 2021’de Edirne İl Özel İdaresi tarafından özel müze statüsünde ziyarete açılmıştır. Müze, 15 Mart 2023’te Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredilmiştir.↩
